باد فتق چیست؟ 7 نکته کلیدی برای پیشگیری از فتق
فتق یا باد فتق، بیرون‌زدگی قسمتی از یک عضو یا بافت بدن از طریق نقطه ضعیف در عضلات یا دیواره حفره‌های بدن است. این عارضه بیشتر در نواحی شکم، کشاله ران و ناف رخ می‌دهد و در مردان شایع‌تر از زنان است.
علائم فتق:
- برجستگی یا تورم در ناحیه شکم، کشاله ران یا ناف
- درد در محل بیرون‌زدگی، به خصوص هنگام سرفه، عطسه، خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین
- احساس سوزش، سوزن سوزن شدن یا سنگینی در محل فتق
- ضعف یا درد در ناحیه شکم
- مشکل در دفع مدفوع یا ادرار
- احساس پری یا نفخ در شکم
علل فتق:
- ضعف عضلات دیواره شکم
- افزایش فشار داخل شکم به دلیل بارداری، یبوست، سرفه مزمن، بلند کردن اجسام سنگین و چاقی
- نقص مادرزادی در دیواره شکم
- جراحی قبلی در ناحیه شکم
انواع فتق:
- فتق مغبنی: شایع‌ترین نوع فتق که در کشاله ران رخ می‌دهد.
- فتق مغبنی مستقیم: در اثر ضعف عضلات دیواره شکم ایجاد می‌شود.
- فتق مغبنی غیرمستقیم: در اثر نقص مادرزادی یا ضعیف شدن کانال مغبنی ایجاد می‌شود.
- فتق نافی: در ناحیه ناف اتفاق می‌افتد.
- فتق نافی مادرزادی: در نوزادان و کودکان رخ می‌دهد.
- فتق نافی اکتسابی: در بزرگسالان به دلیل افزایش فشار داخل شکم ایجاد می‌شود.
- فتق فمورال: در نزدیکی کشاله ران، اما در قسمت داخلی ران رخ می‌دهد.
- فتق برشی: در محل برش جراحی قبلی ایجاد می‌شود.
- فتق هیاتال: در دیافراگم، عضله‌ای که قفسه سینه را از شکم جدا می‌کند، رخ می‌دهد.
تشخیص فتق:
معمولاً پزشک با معاینه فیزیکی می‌تواند فتق را تشخیص دهد. در برخی موارد، ممکن است از سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن برای تأیید تشخیص و بررسی دقیق‌تر فتق استفاده شود.
درمان فتق:
درمان فتق به نوع، اندازه و علائم آن بستگی دارد.
1. درمان‌های خانگی:
- استفاده از کمربند یا بانداژ فتق برای حمایت از ناحیه آسیب‌دیده
- کاهش وزن
- انجام ورزش‌های مخصوص برای تقویت عضلات شکم
- درمان یبوست
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
2. درمان دارویی:
در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی برای تسکین درد و ناراحتی تجویز کند.
3. جراحی:
در موارد شدیدتر، فتق فقط با جراحی قابل درمان است.
جراحی فتق به دو روش باز و لاپاراسکوپی انجام می‌شود.
در روش باز: جراح یک برش در محل فتق ایجاد می‌کند و سپس عضو یا بافت بیرون‌زده را به جای خود باز می‌گرداند.
در روش لاپاراسکوپی: جراح چند برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند و سپس با استفاده از ابزارهای مخصوص، فتق را ترمیم می‌کند.
هفت نکته کلیدی برای پیشگیری از فتق:
- حفظ وزن سالم
- انجام ورزش‌های منظم
- تقویت عضلات شکم
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
- درمان یبوست
- عدم سرفه مزمن
- ترک سیگار
عوارض فتق:
- انسداد روده: در صورت عدم درمان، فتق می‌تواند منجر به انسداد روده شود.
- درد مزمن: فتق می‌تواند باعث درد مزمن در محل بیرون‌زدگی شود.
- نکروز: در موارد نادر، فتق می‌تواند منجر به نکروز یا مرگ بافت بیرون‌زده شود.
در صورت مشاهده علائم فتق، حتماً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام فتق از بروز عوارض جدی جلوگیری می‌کند.
